HMK 293. maddesi “uzman görüşü” neler getiriyor.

HMK 293. maddesi “uzman görüşü” madde başlığı ile yeni bir kurumu getirmektedir.

Kanımızca bu kurum nedeniyle bu güne kadar uygulanmakta olan “bilimsel mütalaa”
yasal bir zemine oturmuş olacaktır. Üstelik mahkemelerin hukukçu bilirkişi atamasının olanaksız olmasının defalarca vurgulanmış olması nedeniyle, eğer taraflar hukukçu görüşü sunmak isterlerse, bu yolu deneyebileceklerdir. Kendisi tarafından atanan bilirkişinin hazırladığı raporu serbestçe takdir eden hakim bu raporu da serbestçe takdir edecektir. Uzman raporu için tarafların mahkemeden süre istemeyecekleri HMK 293/1 maddesinde açıkça hükme bağlanmıştır. Gene aynı maddenin 2. ve 3. fıkralarına göre, “dava konusu olayla” ilgili olarak uzman kişinin vermiş olduğu bilimsel mütalaadan sonra, mahkeme uzmanı davet edilerek dinlenmesine karar verebilir. Eğer uzman bu davete gelmez ise, bu uzmanın raporu değerlendirme dışı bırakılır.

Bilimsel verilere göre, İstanbul ilinde 47 vakıf, 11 devlet Üniversitelerinde bulunan 31000 akademisyen hocaların % 1,65’nin bilirkişilik yaptığı tespit edilmiştir.

Bu durum avukatların veya dava sahiplerinin akademik bilim insanlarına erişimini zorlaştırmaktadır. Forensic Evidence Laboratuvar, avukat veya dava sahipleri ile alanında uzman bilim insanları arasında koordinasyon görevi üstlenmiştir. Hangi hoca, hangi konuda uzmandır? Yetkinliği nedir? Nasıl ve ne nitelikte rapor tanzim etmektedir? Raporu ne kadar sürede hazırlamakta ve ne kadar ücret talep etmektedir? gibi sorular Forensic Evidence Laboratuvar tarafından cevaplanmaktadır.

Forensic Evidence Laboratuvar 6100 sayılı HMK’nın 293. maddesi; “Taraflar, dava konusu olayla ilgili olarak, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler.”

5271 sayılı CMK’nın 67/6. Maddesi ise; “Cumhuriyet savcısı, katılan, vekili, şüpheli veya sanık, müdafi veya kanuni temsilci, yargılama konusu olayla ilgili olarak veya bilirkişi raporunun hazırlanmasında değerlendirilmek üzere ya da bilirkişi raporu hakkında, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler.” hükmünü amirdir. Kanunu kapsamında hizmet vermektedir.

Uzman görüşüne neden ihtiyaç duyulur? 

Adli tıp, Jandarma Kriminal Laboratuvarları, Polis Kriminal Laboratuvarları ve Bilirkişi raporlarının aleyhe gelme durumu.

Resmi kurum raporlarıyla bilirkişi raporları aynı statüdedir.  Adli tıp, Jandarma kriminal laboratuvarları, Polis kriminal laboratuvarları raporlarının aleyhe gelme durumunda bilimsel gerçekliğin başka türlü olduğunu düşünüyorsanız ayrıca uzman raporu alabilirsiniz. Kurum raporu ile uzman raporu çelişki oluşturması durumunda çelişkiyi gidermek üzere mahkeme heyet bilirkişisi raporu alma yoluna gidecektir. Eğer mahkeme çelişkiyi gidermeden kurum veya bilirkişi raporuna istinaden karar verirse uzman görüşünü değerlendirmeme durumu Yargıtay tarafından bozma sebebi sayılmaktadır.